Thế Nào Là Xuất Khẩu Tiểu Ngạch

Quá trình trao đổi hàng hóa ngày càng được mở rộng đến nhiều quốc gia, các cụm từ như tiểu ngạch và hàng tiểu ngạch cũng dần trở nên quen thuộc, nhưng liệu bạn đã hiểu rõ tiểu ngạch và hàng tiểu ngạch là gì? Ưu nhược điểm khi xuất khẩu hàng hóa bằng hình thức này cùng những rủi ro gặp phải? Để có cái nhìn tổng quan hơn về tiểu ngạch hãy cùng SUTECH tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Tiểu ngạch là gì? Chính ngạch là gì?

Tiểu ngạch là một hình thức trao đổi, buôn bán hàng hóa giữa người dân sống gần biên giới hai quốc gia có đường biên giới liền kề nhau. Tại Việt Nam, người dân các tỉnh giáp biên giới với nước khác như: Lào Cai, Lạng Sơn, Quảng Ninh,….

Đây là hình thức mua bán hàng hóa, kinh doanh được các thương lái ưa chuộng bởi vì thủ tục xuất nhập khẩu đơn giản và chi phí vận chuyển thấp. Tuy nhiên, khi tham gia, các cá nhân vẫn phải đóng thuế và tuân thủ quy định kiểm tra chất lượng hàng hóa, kiểm dịch động thực vật, an toàn thực phẩm, và các tiêu chuẩn khác do cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra trước khi hàng hóa được thông quan.

Chính ngạch là hình thức buôn bán mang tính quốc tế cao hơn, được nhiều doanh nghiệp và thương lái lựa chọn để giao thương với các quốc gia có đường biên giới sát Việt Nam như Trung Quốc, Lào, Campuchia…

Hình thức này yêu cầu các công ty, doanh nghiệp ký kết hợp đồng kinh tế chính thức với đối tác nước ngoài, dựa trên các Hiệp định hoặc cam kết đã được thiết lập giữa các quốc gia, khu vực, tổ chức, hoặc hiệp hội kinh tế quốc tế. Xuất nhập khẩu chính ngạch tuân thủ đầy đủ các quy định và thông lệ quốc tế, đảm bảo tính pháp lý và minh bạch trong thương mại.

Xuất khẩu chính ngạch là gì?

Những đặc điểm trên chỉ là tương đối, có những lô hàng tiểu ngạch nhưng khối lượng cũng không hề nhỏ hoặc vẫn có thể thanh toán qua ngân hàng như thường.

Trong các đặc điểm trên, đặc điểm thứ 4 (cửa khẩu giao hnàg) là đặc điểm nổi bật nhất, dễ nhận biết nhất để phân biệt tiểu ngạch với chính ngạch. Trong khi phía Việt Nam không phân biệt chính ngạch với tiểu ngạch, giao hàng qua cửa khẩu nào cũng là xuất khẩu hoặc nhập khẩu thì đối với phía Trung Quốc, cửa khẩu phụ, lối mở chỉ được dành cho mua bán theo diện cư dân biên giới. Do vậy, hoạt động mua bán này do chính quyền địa phương quản lý, có những yếu tố linh hoạt nhất định về mặt thủ tục, nhưng tiềm ẩn những rủi ro như bị ùng tắc cửa khẩu. Trong nhiều trường hợp, nhất là đối với nông  sản, hàng hóa đưa qua những cửa khẩu phụ, lối mở sang bên kia biên giới mới tìm người mua, do vậy dễ bị ép giá.

Từ góc độ kinh doanh dịch vụ logistics, chúng ta cần hiểu bản chất của giao dịch chính ngạch, tiểu ngạch để có vận dụng phù hợp và tư vấn cho chủ hàng trong trường hợp cần thiết.

Về lâu dài, Nhà nược khuyến khích doanh nghiệp thực hiện xuất nhập khẩu chính ngạch, giảm dần loại hình tiểu ngạch để phát triển xuất khẩu bền vững, giảm rủi ro cho doanh nghiệp.

Sự khác nhau giữa tiểu ngạch và chính ngạch

Dưới đây là bảng so sánh sự khác nhau giữa xuất nhập khẩu tiểu ngạch và chính ngạch:

Những rủi ro từ xuất khẩu tiểu ngạch

Ngày nay, xuất khẩu theo hình thức tiểu ngạch ngày càng không phù hợp với thị trường Trung Quốc do nhiều rủi ro tiềm ẩn. Hàng hóa tiểu ngạch thường không đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng, kiểm dịch, nguồn gốc, bao bì, tem nhãn của Trung Quốc.

Thêm vào đó, hàng hóa tiểu ngạch thường không có hợp đồng thương mại quốc tế hoặc nếu có, thì nội dung rất đơn giản. Các doanh nghiệp xuất khẩu phụ thuộc nhiều vào thương nhân biên giới Trung Quốc, không kiểm soát được giá cả và lượng hàng hóa. Điều này dễ dẫn đến tình trạng bị ép giá, ép cấp hoặc “được mùa, mất giá”.

Hàng hóa tiểu ngạch thường được thông quan qua các cửa khẩu phụ, đường mòn, lối mở biên giới với cơ sở hạ tầng và lực lượng chức năng kém hoàn thiện hơn so với các cửa khẩu quốc tế. Khi xảy ra các tình huống bất thường như dịch bệnh hoặc thắt chặt kiểm soát biên giới, các điểm này thường bị tạm dừng hoạt động, gây ùn tắc hàng hóa, làm đình trệ quá trình thông quan.

Việc xuất khẩu theo hình thức tiểu ngạch cũng tạo ra nhận thức sai lầm về thị trường Trung Quốc, khiến doanh nghiệp và cơ quan quản lý Việt Nam coi đây là thị trường “dễ tính”. Thực tế, để xuất khẩu nông sản, đặc biệt là nông sản tươi, sang Trung Quốc, cần phải đàm phán mở cửa thị trường, sản xuất và xuất khẩu theo quy trình và tiêu chuẩn nghiêm ngặt của nước này.

Hiểu rõ tiểu ngạch là gì và chính ngạch là gì là bước quan trọng để doanh nghiệp và cá nhân có thể lựa chọn phương thức giao thương phù hợp với nhu cầu và tình hình kinh doanh của mình. Mỗi loại hình đều có những lợi ích và hạn chế riêng, vì vậy việc cân nhắc kỹ lưỡng về thủ tục pháp lý, chi phí và rủi ro là điều cần thiết để đảm bảo sự hiệu quả trong hoạt động xuất nhập khẩu. Hy vọng bài viết đã giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về hai phương thức này, từ đó đưa ra những quyết định kinh doanh đúng đắn và thành công.

Chính ngạch và tiểu ngạch là cách gọi không chính thức của các phương thức giao dịch gắn liền với hoạt động thương mại biên giới (hay còn gọi là biên mậu) trên đất liền, mà ở đay chủ yếu là biên giới với Trung Quốc. Trong hoạt động thương mại với các đối tác khác (Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc …), bạn sẽ không thấy nhắc đến các khái niệm này.

Do không có định nghĩa chính thức nên người ta chỉ hiểu về chính ngạch, tiểu ngạch thông qua một số đặc điểm của mỗi loại hình.

Vận chuyển chính ngạch, tiểu ngạch cần những gì?

Bộ chứng từ làm thủ tục xuất nhập khẩu tiểu ngạch bao gồm:

Bộ chứng từ để làm thủ tục xuất nhập khẩu chính ngạch bao gồm:

Ưu điểm hạn chế của nhập khẩu chính ngạch

Ưu điểm của xuất nhập khẩu chính ngạch

Nhược điểm của xuất nhập khẩu chính ngạch

Những rủi ro từ xuất khẩu tiểu ngạch

“Tiểu ngạch” đang dần trở nên không phù hợp với thị trường Trung Quốc do nhiều rủi ro tiềm ẩn. Hàng hóa theo hình thức này thường không tuân thủ các tiêu chuẩn và quy định về chất lượng, kiểm dịch, nguồn gốc, bao bì, tem nhãn, v.v. của Trung Quốc, do đó không đáp ứng được yêu cầu để xuất khẩu theo hình thức “chính ngạch” bền vững.

Hơn nữa, hàng hóa “tiểu ngạch” thường không ký kết hợp đồng thương mại quốc tế hoặc nếu có thì nội dung đơn giản. Doanh nghiệp xuất khẩu thường phụ thuộc vào thương nhân biên giới phía Trung Quốc, không chủ động được giá cả và điều tiết được lượng hàng hóa đưa lên biên giới, dẫn đến nguy cơ bị ép cấp, ép giá hoặc “được mùa, mất giá”.

Hàng hóa “tiểu ngạch” thường được thông quan tại cửa khẩu phụ, đường mòn, lối mở biên giới - nơi có cơ sở hạ tầng của khẩu, lực lượng chức năng (biên phòng, hải quan, kiểm dịch) kém hoàn thiện so với các cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu song phương hai nước. Khi phát sinh những tình huống bất thường (như dịch bệnh, tăng cường kiểm soát biên giới…), các địa điểm này thường bị tạm dừng hoạt động khiến hàng hóa xuất khẩu bị ùn tắc, không thể thông quan được.

Điều này gửi đi tín hiệu sai lầm về thị trường Trung Quốc đối với doanh nghiệp và cơ quan quản lý Việt Nam; coi đây là thị trường “dễ tính” hoặc bất cứ loại nông sản, thực phẩm nào cũng có thể xuất khẩu. Trong khi trên thực tế, nông sản (đặc biệt nông sản tươi) muốn xuất khẩu đi Trung Quốc đều phải đàm phán mở cửa thị trường, tổ chức sản xuất, xuất khẩu theo trình tự, tiêu chuẩn và chất lượng được quy định của thị trường này.

Địa chỉ: Số 96 Cao Thắng, Phường 4, Quận 3, TP.HCM

Hotline mobile: 091 922 6984 (Mr. Long)